|
Ukraina yoshlari orasida millatchilik ruhi baland |
Rossiyada
muhojirlarga qarshi salbiy munosabat qo’shni Ukrainaga ham ko’chgan.
Qora tanlilarga hujumlar, qotillik hollari, osiyoliklarning
do’pposlanishi…
So’nggi oylar mobaynida militsiya migrant ishchilar va muhojirlarga tazyiqni kuchaytirgan.
Mamlakatdan siyosiy boshpana so’raganlarning bir qanchasi sud
buyrug’i bilan vataniga badarg’a qilingan. Hukumat muhojirlar
xavfsizligi nozik masala ekanini tan oladi, biroq tizimdagi
kamchiliklar pand bermoqda.
Inson huquqlari bo’yicha Xalqaro Amnistiya tashkiloti va BMT
Qochqinlar Idorasi rasmiy Kiyevdan migrantlar huquqini himoya qilishni
talab qilmoqda.
Ukrainada O’zbekistondan jami qancha muhojir borligi noma’lum, biroq
Kiyevda yashovchi siyosiy faol Baxtiyor Hasanning aytishicha, 100 ga
yaqin o’zbekistonlik siyosiy boshpana so’rab ariza bergan. Oxirgi bir
oy ichida o’nlab o’zbeklar militsiya zo’ravonligiga uchradi deydi u.
|
Baxtiyor Hasanning aytishicha Ukrainada qochqinlar huquqiy himoyaga muhtoj |
"Mana
shu ikki hafta ichida 15-20 nafar o'zbekistonlikni militsiyaga olib
kirishgan. Hammasining qo'lida qochqinlik qog'ozi bor",- deydi Baxtiyor
Hsan.
Faollar nazarida Ukraina Millat va E’tiqod Qo’mitasi qoshidagi
Pasport Idorasi mamlakatda har bir muhojir qayta qo’yxatdan o’tsin va
bu yerda qonuniy yashayotganini isbotlasin degan norasmiy siyosat
yuritmoqda.
Shunga asosan mahalliy aholiga o’xshamagan kishilar to’xtatiladi,
hujjat so’raladi va militsiya qoniqmasa, ularni idoraga olib ketadi.
BMT Qochqinlar Idorasi bergan qog’oz tan olinmayapti deydi Baxtiyor
Hasan.
"Shunday ochiqdan-ochiq aytishyapti: "bu qog'ozlaringiz biz uchun
hech narsa emas". Sizlarning birorta huquqiningizni himoya qilmaydi
deyishyapti".
O’zbekistonlik qochqinlarning ko’pi, deydi Baxtiyor Xasan, 2005
yilda Andijon voqealari ketidan Ukrainaga borgan fuqarolar. Ular
orasida yoshlar ko’p. O’tgan yili bu qochqinlardan to’rt nafari
O’zbekistonga deportatsiya ham qilingan. Shu bois har safar militsiya
qo’liga tushganda, bu insonlarni vahima bosadi.
"Qayta ro'yxatga olish, registratsiya boshlanganidan keyin turli
davlatlardan kelgan odamlarni guruhma-guruh sudga olib kirishdi. Bir
kunda sud qilib, o'sha kuni Kiyevdan ekstraditsiya qilib
yuborishyapti",- deydi Baxtiyor Hasan.
|
BMT Qochqinlar Agentligining Ukrainadagi xodimlari "qochqinlarni zarur hujjat bilan ta'minlash hukumatning vazifasi", - deydi. |
“Amerika
Ovozi” Ukrainada istiqomat qilayotgan boshqa o’zbekistonliklar bilan
ham muloqotda bo’ldi. Aksariyati muxolifat a’zolari va O’zbekistonni
siyosiy bosim ostida tark etganlar. “Bizning yagona madadkorimiz BMT
Qochqinlar Idorasi”,- deydi ular.
Lekin bu tashkilotdan norozi qochqinlar ham ko’p. Idorani
qog’ozbozlikda, vaqtida ko’maklashmaganlikda, odamlar dardini
tinglamaganlikda ayblashadi.
Biroq BMT Qochqinlar Idorasi barcha shikoyatlar ko’rib
chiqilayotgani, qochqinlar mahalliy sharoitga moslashishga majbur
ekani, Ukrainada korrupsiya chuqur ildiz otgani, ayniqsa huquq-tartibot
organlari pora evaziga ish yuritishi kabi muammolarni qayd etadi.
“Qochqinlarni ro’yxatga olish Ukraina hukumatining vazifasi”,- deydi
BMT Qochqinlar Idorasi matbuot kotibasi Natalya Prokopchuk. “Biz
muhojirlarga hech qanday hujjat bermaymiz, balki ular boshpana so’rab
murojaat qilganida yo’l ko’rsatamiz. Ularga bu haqda xat beramiz xolos.
Shu bois militsiya bu xatga hujjat sifatida qaramaydi. Ukraina
qochqinlarni muhofaza qilish majburiyatini olgan, demak, ularga zarur
hujjatlar berish ham bu hukumatning ishi”,- deydi Natalya Prokopchuk.
Baxtiyor Xasan Ukrainada bugun ajnabiylarga qarshi hukm surayotgan kayfiyatni Rossiyaga o’xshatadi.
"Dokumentni tekshirgandan keyin militsiyaxonga olib boradi. Protokol
tuzishadi. Advokating bo'lsa, telefon qil, hal qilsin yoki 400-500
grim pul berasan deyapti. Ochiqdan-ochiq pora. Bilasizmi, bu narsa
Rossiyada juda rivojlangan. Hozir bu Ukrainada ham rivojlanmoqda".
Huquq faollari fikricha Ukraina unga hamkor davlatlardan kelgan
qochqinlarga bosim o’tkazib, o’sha hukumatlarni rozi qilmoqchi.
Mamlakat O’zbekistondan tabiiy gaz oladi.
Lekin ayrim sharhlovchilar yaqinda Shri Lankadan kelgan qochqinlar
deportatsiya qilingani, shuningdek Kongo Demokratik Respublikasi va
Sierra Leone kabi davlatlardan kelgan immigrantlar mahalliy jinoyatchi
guruhlar tomonidan o’ldirib ketilganiga ishora qilib, Ukrainada
millatchilik, irqiy kamsitish singari illatlar quloch yozayotganini
aytadi.