"Xalqaro Amnistiya" tashkilotining 2008 yilgi hisobotiga ko’ra,
dunyoda adolat va qonun ustuvorligi uchun kurash kuchaygan, lekin inson
huquqlari hamon keng miqyosda poymol etilmoqda.
81 davlatda odamlar qiynoqqa solinadi. 77 mamlakatda so’z erkinligi cheklangan. 54 davlatda sud tizimi adolatsiz.
Hisobotda Qo’shma Shtatlar va Xitoy tanqid qilinadi. AQSh
boshqalarga o’rnak bo’lishni da’vo qiladi, biroq Guantanamo
qamoqxonasida mahbuslarning tahqirlanishi uni obro’sizlantirayapti
deydi Xalqaro Amnistiya tashkiloti xodimlari.
Xitoy esa so’z erkinligini bo’gayotganlikda ayblanmoqda. Hisobotda
aytilishicha, dunyoda xavfsizlik masalasi inson huquqlaridan ustun
qo’yilmoqda.
Jumladan, O’zbekiston, Rossiya, Qozog’iston va Xitoy
mintaqaviy tinchlik va terrorga qarshi kurash yo’lida hamkorlik
qilmoqda. Va aksariyat hollarda xalqaro qonunlarga xilof tarzda
qochqinlarni majburan vataniga qaytarmoqda.
Bu qochqinlar esa vatanida qiynoqqa solinishi mumkin deyiladi
hijjatda. Bundan tashqari, hisobotga ko’ra, Turkmaniston, O’zbekiston,
Rossiya va Ukraina kabi davlatlarda izchil tergov yo’lga qo’yilmagani
bois jinoyatlar jazosiz qolmoqda.
Yevropa va Markaziy Osiyoda o'lim jazosini bekor qilish borasida
sezilarli siljish kuzatilgan. Qozog'istonda terrorizm bilan bog'liq
jinoyat uchungina o'lim jazosi beriladi.
Qozog'iston va Tojikistonda o'lim jazosi ijrosiga moratoriy qo'yilgan.
O'tgan yili O'zbekiston va Qirg'iziston hukumati qonunchilikka
tuzatish kiritib, o'lim jazosi umrbod yoki uzoq muddati qamoq jazosi
bilan almashtirilgan.
Turkmanistonda yangi prezident Qurbonguli Berdimuhamedov qator
islohotlar amalga oshirgan bo'lsa-da, inson huquqlari borasida jiddiy
o'zgarish ko'zaga tashlanmagan.
O'zbekiston va Belarusda so'z erkinligi cheklangan, huquq faollari
va mustaqil jurnalistlar muntazam ta'qib qilinadi deyiladi "Xalqaro
Amnistiya" hisobotida.